VASİYETNAME:

Vasiyetname bir kimsenin son dilek ve arzularının yahut mal varlığının paylaşımına dair isteklerini içeren yazılı veya sözlü beyanlar bütünüdür.Ayırt etme gücüne sahip ve on beş yasşını doldurmuş olan herkes vasiyetname yapabilir.Vasiyetname resmi bir memur huzurunda(noter,sulh hakimi vb.)yapılabileceği gibi miras bırakan kendi el yazısıyla hazırlayabilir veya kanunda sayılmış olan hallerden biri mevcutsa sözlü olarak da yapılabilir.Vasiyetname tamamen miras bırakanın iradesine dayanan tek taraflı hukuki bir işlemdir.Miras bırakan hayatta olduğu sürece vasiyetnamesini değiştirebilir,yok edebilir veya yeni bir vasiyetname hazırlayabilir.

Vasiyetname yolu ile;

-Miras bırakan malvarlığının tamamında veya bir kısmı üzerinde tasarrufta bulunabilir.(TMK m.514)

-Ölüme bağlı tasarruflarını koşullara ve yüklemelere bağlayabilir(TMK m.515)

-Mirasçı atayabilir(TMK m.516)

-Bir kimseyi yasal olarak mirasçı atanmadan o kişiye belirli bir mal bırakabilir(TMK m.517)

-Yasal mirasçılarını mirasçılıktan çıkarabilir(TMK m.510)

-Yedek veya art mirasçı atanabilir(TMK m.520,521)

-Vakıf kurulması(TMK m.526) istenebilir.

Ancak miras bırakan vasiyetnamesini hazırlarken saklı pay mirasçılarının saklı paylarını ihlal edemez.(TMK m.510'da sayılan durumlar miras bırakana saklı pay mirasçısını mirastan men etme hakkını verir)

VASİYETNAME TÜRLERİ:

1)Resmi Vasiyetname

2)El yazılı vasiyetname

3)Sözlü vasiyetname

RESMİ VASİYETNAME:

Resmi vasiyetname kişinin resmi memurun ve iki tanığın huzurunda yaptığı vasiyetnamedir.Resmi memur sulh hakimi,noter veya kanunla yetki verilmiş herhangi bir kimse olabilir.Resmi vasiyetname iki şekilde düzenlenebilir:

1)Mirasbırakan tarafından okunup imzalanarak düzenleme:Miras bırakan son arzularını resmi memura iletir.Resmi memur bu istekleri yazar veya yazdırır.Ardından yazılı metin okuması için miras bırakana verilir.Eğer metin miras bırakanın son arzularıyla birebir örtüşüyorsa bu durumda miras bırakan bu hususu tanıkların huzurunda sesli olarak onaylar ve vasiyetnameyi imzalar.Bunun ardından resmi memur da vasiyetnameye tarih koyar ve imzalar.Tanıklar da bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve miras bırakanın tasarrufa ehil olduğunu vasiyetnameye yazar veya yazdırır altını imzalarlar.Bu işlemin ardından resmi vasiyetnamenin düzenlenmesi işlemi tamamlanır.Vasiyetnamenin içeriğinin tanıklara bildirilmesine gerek yoktur.Tüm bu işlemler vasiyetnamenin geçerlilik şartlarını oluşturur.

2)Mirasbırakan tarafından okunmaksızın ve imzalanmaksızın düzenleme:Eğer miras bırakan okuma yazma bilmiyorsa veya vasiyetnameyi bizzat okumaya veya imzalamaya ehil değilse resmi memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde miras bırakana okur.Miras bırakan tanıkların önünde vasiyetnamenin son arzularına uygun olduğunu beyan eder.Bunun üzerine tanıklar vasiyetnamenin resmi memur tarafından kendi önlerinde miras bırakana okunduğunu ve vasiyetnamenin onun son arzularını içerdiğini beyan ettiğini hem de miras bırakanın tasarrufta bulunmaya ehil olduğunu ve miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.

Resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine katılamayacaklar ise Medeni Kanun’un 536.maddesinde şu şekilde sayılmıştır: Fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okur yazar olmayanlar, mirasbırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri, resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar.Aynı maddenin ikinci fıkrasına göre ise resmi vasiyetname düzenlemesine katılan memura ve tanıklara,bunların üstsoy ve altsoy kan hısımlarına,kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine kazandırmada bulunulamaz.

EL YAZILI VASİYETNAME:

Masrafının olmaması ve pratik olması nedeniyle tercih edilen bir tür olduğu söylenebilir.Kişinin el yazılı vasiyetname hazırlayabilmesi için kişinin fiil ehliyetine sahip olması,vasiyetnameyi baştan sona kendi el yazısıyla yazması,imzalaması ve yıl,ay,gün olacak şekilde tarih atması gerekmektedir.Bu hususlar vasiyetnamenin geçerli kabul edilmesi için gerekli ve muhakkak yerine getirilmesi gereken hususlardır.El yazılı vasiyetnameyi kişi kendisi saklayabileceği gibi tahrif edilmesi veya yok edilmesi ihtimalini ortadan kaldırmak için notere,sulh hakimine veya yerkili memura tevdi edilebilir.

SÖZLÜ VASİYETNAME:

Kanun sözlü vasiyetname yapılabilmesi için olağanüstü bir durumun olması gerektiği şartını getirmiştir.Öyle ki bu olağanüstü durum nedeniyle el yazılı veya resmi vasiyetname yapılması imkanı olmamalıdır.Bu olağanüstü durumlara deprem,sel,savaş,salgın hastalık vb.örnek olarak verilebilir.Miras bırakan böyle br durumda son arzularını sözlü olarak iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanlarını yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler.Tanıklardan biri vakit kaybetmeden bu son arzuları bir kağıda yazar,yıl ay gün olacak şekilde tarih atar yer belirtir ve imzasını atar.Diğer tanığın da imza atmasının ardından şahıslar mahkemeye müracaat etmelidirler.Bu tanıklar açısından geçerli birinci yoldur.Tanıklar vakit geçirmeden mahkemeye başvurup miras bırakanın beyanlarını tutanağa da geçirtebilirler.Eğer miras bırakan için sonradan el yazılı veya resmi vasiyetname yapma imkanı doğarsa bu tarihin üzerinden bir ay geçmekle sözlü vasiyetname hükümsüz hale gelir.

SONUÇ:

Kişilerin vefatlarından sonra malvarlıkları üzerinde tasarruf etme özgürlükleri ölüme bağlı tasarruflar başlığı altında kanun koyucu tarafından korunmuştur.Vasiyetname de bu tasarrufların hayata geçirilebilmesi için öngörülmüş hukuki bir yoldur.Kişilerin son arzularının en doğru biçimde hayata geçirilebilmesi için hayatın olağan akışında meydana gelebilecek farklı durumlar ve bireylerin okur yazar olup olmaması gibi kişisel özellikleri de dikkate alınmış,farklı vasiyetname türleri kanun kapsamında belirlenmiş ve sıkı şekil şartlarına tabi tutulmuştur.